عوارض جانبی و موارد منع استفاده از دستگاه شبیه ساز تحریک الکتریکی عضلات کل بدن

خلاصه

دستگاه شبیه ساز تحریک عضلانی کل بدن (WB-EMS) به عنوان جایگزینی برای تمرینات بدنی معرفی شده است. اطلاعات مربوط به عوارض جانبی و موارد منع مصرف WB-EMS در اینجا به خلاصه آورده شده است. در خصوص افراد سالم ، میزان تغییرو افزایش فعالیت کراتین کیناز (CK) با توجه به تنوع و تفاوت بین افراد پس از استفاده دستگاه WB-EMS گزارش شده است. هیچ داده ای در مورد انواع فعلی مورد استفاده مبنی بر فراوانی میزان تحریک و عوامل خطر ارائه نشده است. همچنین درآزمایش های تصادفی که از دستگاه WB-EMS استفاده کرده اند نیز مورد بررسی قرار گرفته است که فعالیت CK کراتین کیناز اندازه گیری نشده است. هفت مورد رابدومیولیز پس ازاستفاده از دستگاه WB-EMS پیدا شده و هنوز مشخص نیست که آیا این دستگاه به تنهایی عامل خطر بوده یا خیر. دراستفاده افراد سالم از دستگاه WB-EMS به نظر نمی رسد بر فشار خون ، ضربان قلب ویا جذب اکسیژن تأثیر بگذارد. لیست معیارهای خروج ، تا حدی بین مطالعات مختلف، به ویژه در موارد بدخیمی و نارسایی قلبی ، متناقض است. عوامل خطرساز رابدومیولیز به عنوان موارد منع استفاده از WB-EMS ذکر نشده است. تحقیقات علمی باید بر روی آسیب عضلانی به عنوان یک عارضه جانبی WB-EMS با توجه به انواع فعلی موجود از این دستگاه، میزان فراوانی و گستردگی تحریکات و عوامل خطر رابدومیولیز متمرکز شود برای تصمیم گیری کردن و به نتیجه قطعی رسیدن. تحقیقات در مورد WB-EMS باید شامل اندازه گیری نیروی طولی عضلات و MRI باشد. افرادی كه قصد استفاده از دستگاه WB-EMS را دارند ، بايد تحت تحقيقات پزشكي قرار گيرند كه شامل غربالگری عوامل خطر برای رابدوميوليز مي باشد. آموزش اپراتورهایی که در سالن های ورزشی با دستگاه WB-EMS کار می کنند باید منظم باشد و این آموزش ها بصورمدون موجود و بهبود یابند. مقامات نظارتی باید از مشکل آگاه شوند. همچنین کسانی که در این زمینه کار می کنند باید ابتکاری را در سطح بین المللی برای افزایش ایمنی WB-EMS آغاز کنند.

” رابدومیولیز “Rhabdomyolysis”

اختلال تجزیه عضلات استخوانی آسیب دیده است. تجزیه عضله باعث ترشح میوگلوبین “myoglobin” در جریان خون می‌شود. میوگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را در عضلات شما ذخیره می‌کند. اگر شما میوگلوبین زیادی در خون داشته باشید، این شرایط می‌تواند باعث آسیب کلیوی شود.”

 

معرفی

دستگاه شبیه ساز تحریک عضلانی کل بدن (WB-EMS) به عنوان تکمیل کننده مانند یک مکمل ورزش، بصورت داوطلبانه در ورزشکاران ویا برای بهبود آمادگی جسمانی و سلامت در افراد سالم و در بیمارانی که به دلیل بیماری نمی توانند ورزش عمومی معمولی را انجام دهند ، استفاده می شود.

مواردی دیده شده است که استفاده از دستگاه EMS روی یک عضله باعث آسیب عضلانی شده و با کاهش نیروی عضلانی حدود20درصد، همراه داشته است که  7 روز بعد از آن آشکار شده، یا توانسته است  ساختارهای داخل سلولی را در طول انقباضات تک عضلانی تغییر دهد.

شواهدی مبنی بر موثر بودن دستگاه WB-EMS نسبت به تمرینات معمولی برای افزایش نیرو یا توده عضلانی وجود ندارد. اثربخشی WB-EMS اخیراً توسط یک متاآنالیز زیر سوال رفته و مورد بررسی قرار گرفته است. با وجود این نگرانی های علمی ، تولیدکنندگان WB-EMS آن را برای افزایش قدرت ، کاهش چربی یا بهبود سلامت عمومی مفید می دانند. دستگاه های WB-EMS برای خرید در مغازه ها و اینترنت موجود است.

پتانسیل بالقوه دستگاه WB-EMS برای ایجاد رابدومیولیز نگرانی هایی ایجاد کرده است. دستگاه WB-EMS در بیماران دارای دستگاه های الکترونیکی و باطری دار مانند ایجاد کنندهای ضربان قلب و یا استندهای قلبی کاشته شده منع مصرف دارد. جدا از این موارد منع مصرف ، موارد منع مصرف پذیرفته شده عمومی وجود ندارد. هدف مقاله خلاصه کردن اطلاعات مربوط به عوارض جانبی و موارد منع مصرف و ارائه پیشنهاداتی در مورد بهبود ایمنی بیشتر در استفاده از دستگاه WB-EMS است.

 

 روش

در متون با استفاده از اصطلاحات “الکترومیو تحریک کل بدن”  یا  “EMS”  در PubMed از 2000 تا اکتبر 2019 جستجو شد. برای عوارض جانبی و موارد منع مصرف ، ما اصطلاحات را با “عوارض جانبی” ترکیب کردیم.

رابدومیولیز یا موارد منع مصرف مقاله هایی درباره بیماران مبتلا به بیماری های مغزی یا مشکلات عضلانی موضعی ، مطالعات آزمایشگاهی و آزمایشات روی حیوانات در بررسی حذف شد. مقالاتی به زبان انگلیسی و آلمانی در نظر گرفته شد. کارآزمایی های بالینی تصادفی ، تجزیه و تحلیل زیر گروه ها از کارآزمایی های تصادفی ، بررسی های موردی و گزارش های موردی گنجانده شد. هر دو نویسنده به طور مستقل عنوان ها و چکیده ها را نمایش دادند ، مقالات مورد علاقه را شناسایی کرده و آنها را به صورت کامل مطالعه کردند.

 

نتایج

• آسیب عضلانی توسط WB-EMS در انسانهای سالم

نشانه ها و چگونگی ایجاد آسیب عضلانی در تکنیک استفاده از دستگاه شبیه ساز تحریک عضلانی کل بدن WB-EMS ، به طور خلاصه آمده است. 15 آسیب ماهیچه ای ارزیابی شده با افزایش فعالیت سرمی کراتین کیناز (CK) ، پس ازاستفاده از دستگاه WB-EMS گزارش شده است ، همانطور که در جدول1  ذکر شده است. فعالیت CK به طور مداوم تا آخرین اندازه گیری افزایش یافت. آخرین اندازه گیری ها 96 ساعت پس ازاستفاده از WB-EMS انجام شد و هیچ اطلاعاتی در این زمینه دیده نشد، در آن زمان فعالیت های CK کاهش یافته است. یکی از این مطالعات نشان داد که پس ازگذشت 10 هفته    استفاده  (یک جلسه ای در هفته) دستگاه WB-EMS ، واکنش CK به طور قابل توجهی (500 IU/L 500 90 906) از بین رفته است.

 

از این مطالعات ، فقط مقادیر میانگین گزارش شد موجود بودو داده های فردی وجود نداشت. زنان کمتر نماینده بودند. هیچ توضیحی برای تنوع بین فردی بالای فعالیت CK پس از WB-EMS داده نشده است.

 

• استفاده از دستگاه WB-EMS در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی

ورزش منظم هوازی برای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی توصیه شده است. شواهد کلاس I در سطح A.17 استفاده از دستگاه WB-EMS به عنوان جایگزینی برای تمرینات بدنی در این بیماران مورد بحث قرار می گیرد. یک مطالعه آزمایشی همزمان بر روی 15 بیمار مبتلا به نارسایی قلبی تأثیر استفاده از دستگاه WB-EMS را در طول 6 ماه بر حداکثر جذب اکسیژن ، فشار خون و حجم ماهیچه ها بررسی کرد. فعالیت کراتین کیناز  U/L 250  واحد در لیتر افزایش یافت ، در مواردی واحد تا U/L 2770 واحد در لیتر.

در یک مطالعه غیر تصادفی  دیگر بر روی 34 بیمار مبتلا به نارسایی قلبی ازاستفاده دستگاه WB-EMS به مدت 10 هفته دو بار در هر هفته به مدت 20 دقیقه استفاده کرده بودند هیچ سطح CK گزارش نشده است.

 

• WB-EMS در بیماران مسن مبتلا به چاقی سارکوپنیک

بسیاری از افراد مسن به میزان توصیه شده ورزش توجه نمی کنند و انجام نمی دهند.استفاده از دستگاه WB-EMS به عنوان مداخله ای در کارآزمایی های تصادفی بررسی شده است. استفاده از دستگاه  WB-EMSشاخص های متابولیک ارتباط بالینی نامشخص را بهبود بخشیده است. اندازه گیری فعالیت CK انجام نشد. چندین بیمار از “ناراحتی” در حین و “درد عضلانی” پس ازاستفاده از دستگاه WB-EMS رنج می بردند ، اما جزئیات ای داده نشده است.

 

“با افزایش سن سارکوپنیا (sarcopenia)  از دست دادن تدریجی توده عضلانی به‌خصوص عضله اسکلتی رخ می‌دهد و منجر به کاهش قدرت و استحکام فرد می‌گردد. از دست دادن تصاعدی عضله اسکلتی همراه با افزایش و توزیع چربی بدن با گذر عمر به‌عنوان چاقی سارکوپنیک شناخته‌شده است.

این نوع چاقی با افزایش بیماری و کاهش قدرت عملکردی و حتی مرگ همراه است. از دست دادن جرم عضلانی ممکن است زمانی که عملکرد فیزیکی فرد شروع به تحلیل رفتن می‌کند، تشخیص داده شود”

 

• WB-EMS در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته

در یک کارآزمایی غیر تصادفی ، 131 بیمار مبتلا به تومورهای پیشرفته تحت درمان ضد سرطان به یک گروه کنترل (35 نفر) دریافت کننده حمایت تغذیه ای شخصی یا به یک گروه مداخله (96 نفری) که علاوه بر این استفاده از دستگاه  WB-EMS را انجام می دادند ، اختصاص داده شد، به مدت 12 هفته(هر هفته 2 بار).

هیچ بیمار به دلیل ناراحتی یا عوارض جانبی مربوط به آموزش و استفاده ازدستگاه WB-EMS از مطالعه منصرف نشد. در زیر گروهی از 13 بیمار از این مطالعه ، فعالیت کراتین کیناز CK مورد ارزیابی قرار گرفت و بین 39 تا 1130  IU/L در هفته 4 متغیر بود.

 

• رابدومیولیز پس از WB-EMS

رابدومیولیز یک بیماری بالقوه تهدید کننده کاملی برای زندگی است. اگرچه معیارهای اجتماعی برای رابدومیولیز وجود ندارد ، اما تعریف معقول افزایش فعالیتهای کراتین کینازCK سرم خونی حداقل 10 برابر حد بالای نرمال است. عناصر موجود در جریان خون و فضای خارج سلولی در 60٪ ، دو یا چند عامل ایجاد کننده وجود دارد (جداول 2 و 3) . علائم کلاسیک رابدومیولیز – درد عضلانی ، ضعف و تیره شدن ادرار – تنها در 10٪ مشاهده می شود. تا 50٪ فقط از علائم غیر اختصاصی مانند تب ، ناراحتی عمومی ، تاکی کاردی ، تهوع و استفراغ شکایت دارند.

 

 

 

تحقیقات ما هفت مورد رابدومیولیز را بعد از WB-EMS نشان داد . در بیشتر موارد ، رابدومیولیز پس از اولین WB-EMS رخ داد. توانمندی کلیوی در چندین بیمار مشاهده شد ودیالیز لازم نبود. رابدومیولیز پس از استفاده از دستگاه WB-EMS نه تنها در افراد آموزش ندیده بلکه در دو بازیکن حرفه ای فوتبال حرفه ای نیز گزارش شده است.

مشخص نیست که هفت مورد گزارش شده فقط به دلیل WB-EMS دچار رابدومیولیز شده اند یا اینکه داروهایی مصرف کرده اند که خود گزارش نکرده اند ، آیا عفونت های قبلی داشته اند و یا کم آبی بدن به دلیل ورزش های اضافی بوده که انجام داده اند یا خیر. همانطور که در سه مورد از هفت مورد حدس زده شده است، رابدومیولیز پس ازاستفاده از دستگاه WB-EMS ممکن است با میوپاتی های بی صدا یا الیگوسیمپوماتیک مطابقت داشته باشد.

احتمالاً ، تعداد موارد گزارش نشده از رابدومیولیز پس از WB-EMS زیاد است ، زیرا علائم کلاسیک رابدومیولیز تنها در 10٪ یافت می شود .

 

• سایر عوارض جانبی استفاده از دستگاه WB-EMS

ضربان قلب ، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و جذب اکسیژن در 68 فرد سالم مورد بررسی قرار گرفت که به صورت ورزش تصادفی همراه با WB-EMS یا بدون آن انجام شد. پس از یک دوره آموزشی 6 هفته ای ، یافته ها بین هر دو گروه تفاوتی نداشت.

 

موارد منع مصرف WB-EMS

استفاده از دستگاه WB-EMS در بیماران دارای دستگاه های الکترونیکی کاشته شده مانند ضربان ساز ، دفیبریلاتور کاشته شده ، محرک های عصبی یا پمپ های درد به دلیل تداخل احتمالی الکتریکی منع مصرف دارد. بیماریها یا شرایط مختلفی به عنوان معیارهای خروج ذکر شده است ، همانطور که در جدول 4 ذکر شده است. برخی موارد منع مصرف متناقض است: بدخیمی یا نارسایی قلبی به عنوان موارد منع مصرف ذکر شده است . در حالی که سایر مطالعات بر بیماران مبتلا به این بیماریها متمرکز شده است داشتن سابقه گرفتگی عضلات و علل احتمالی رابدومیولیز (که در جداول 2 و 3 ذکر شده است) به عنوان موارد منع استفاده از دستگاه ذکر نشده است.

 

 

 

ما هیچ گزارشی در مورد عوارض WB-EMS مرتبط با اختلالات ذکر شده در جدول 4 پیدا نکردیم.

بنابراین ، مشخص نیست که این موارد منع مصرف بر اساس کدام داده ها و ملاحظات است.

باید یادآور کرد که بسیاری از بیماران مبتلا به نارسایی قلبی برای محافظت در برابر مرگ ناگهانی قلبی یا بهبود عملکرد سیستولی دستگاه های الکترونیکی دریافت می کنند.

 

اقدامات احتیاطی برای WB-EMS

مقررات و دستورالعمل های مربوط به WB-EMS فقط برای آلمان و اسرائیل یافت شد.

دستورالعمل آلمانی توصیه می کند که قبل از اولین جلسه آموزشی ، سابقه موارد منع مصرف احتمالی را در نظر بگیرید.دستگاه  WB-EMS باید توسط مربی آموزش دیده WB-EMS توصیه و همراهی شود. علاوه بر این ، مایعات باید قبل و بعد از تمرین مصرف شوند. پس ازاولین بار استفاده از دستگاه WB-EMS  ، سطح تحریک باید پی در پی افزایش یابد. این دستورالعمل به طور کلی از استفاده خصوصی از WB-EMS بدون حمایت مربی واجد شرایط و مجاز توصیه نمی کند. با این حال ، در جایی که لیست موارد منع مصرف در دسترس است ، چه کسی باید سابقه و مربی “دارای مجوز” را مشخص کند ، مشخص نشده است.

در اسرائیل ، وزارت بهداشت مقرراتی را صادر کرد. اپراتور باید یک مربی بدنسازی مناسب بدنسازی با آموزش حداقل 30 ساعت باشد.

 

نتیجه

برای افزایش آگاهی در مورد خطرات و اثرات احتمالی استفاده از دستگاه WB-EMS ، ما اولویت های تحقیق زیر را پیشنهاد می کنیم: تحقیقات در مورد آسیب عضلانی به عنوان یک عارضه جانبی WB-EMS باید انواع فعلی موجود در بازار، فرکانس تحریک آنها و عوامل خطر برای رابدومیولیز را در نظر بگیرند. تحقیقات در مورد دستگاه WB-EMS باید شامل اندازه گیری نیروی ماهیچه ای ، به عنوان بهترین نشانگر غیرمستقیم آسیب ماهیچه ای باشد.

در مورد جنبه های عملی ، پیشنهاد می کنیم افرادی که قصد استفاده از دستگاه WB-EMS را دارند باید توسط پزشک متخصص در ورزش یا طب داخلی تحت بررسی قرار گیرند. این تحقیق باید شامل غربالگری عوامل خطر رابدومیولیز باشد. در صورت وجود علائم میوپاتی ، باید معاینه عصبی انجام شود.

“میوپاتی به بیماری عضلات بدن اشاره دارد. در این شرایط، ماهیچه‌ها کارآیی طبیعی و معمول خود را از دست می‌دهند. این بیماری معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات بدن بطور کامل رشد نکنند و یا دچار آسیب‌دیدگی شوند و یا فاقد اجزای مهم باشند. بطور کلی ماهیچه‌ها با منقبض شدن و یا به عبارتی دیگر کوتاه‌تر شدن کار می‌کنند.  یک ماهیچه‌ از پروتئین‌ها و سایر اجزای ساختاری تشکیل شده است که به صورت هماهنگ برای انقباض عضله در حرکت هستند. زمانی‌ که  یکی از این اجزاء دچار نقص شود ممکن است منجر به میوپاتی شود”

پانویسها و منابع مشارکت کنندگان: هر دو نویسنده به طور یکسان درمفهوم و طراحی ، کسب ، تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها سهیم بوده اند.

پیش نویس مقاله و بازبینی انتقادی آن برای محتوای مهم فکری و تأیید نهایی نسخه ارائه شد

 بودجه: نویسندگان هیچ کمک مالی خاصی برای این تحقیق ازهیچ موسسه تأمین مالی در بخش های عمومی، تجاری یا غیر انتفاعی اعلام نکرده اند.

علایق رقابتی: هیچکدام اعلام نشده است. رضایت بیمار برای انتشار: لازم نیست.

 

منابع:

1. Filipovic A, Grau M, Kleinöder H, et al. . Effects of a whole-body electrostimulation program on strength, sprinting, jumping, and kicking capacity in elite soccer players. J Sports Sci Med2016;15:639–48. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
2. Fritzsche D, Fruend A, Schenk S, et al. . [Electromyostimulation (EMS) in cardiac patients. Will EMS training be helpful in secondary prevention?]. Herz2010;35:34–40. 10.1007/s00059-010-3268-8 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
3. van Buuren F, Mellwig KP, Prinz C, et al. . Electrical myostimulation improves left ventricular function and peak oxygen consumption in patients with chronic heart failure: results from the exEMS study comparing different stimulation strategies. Clin Res Cardiol2013;102:523–34. 10.1007/s00392-013-0562-5 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
4. Kemmler W, Kohl M, Freiberger E, et al. . Effect of whole-body electromyostimulation and / or protein supplementation on obesity and cardiometabolic risk in older men with sarcopenic obesity: the randomized controlled FranSO trial. BMC Geriatr2018;18:70 10.1186/s12877-018-0759-6 [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
5. Kemmler W, Teschler M, Weissenfels A, et al. . Whole-Body electromyostimulation to fight sarcopenic obesity in community-dwelling older women at risk. Resultsof the randomized controlled FORMOsA-sarcopenic obesity study. Osteoporos Int2016;27:3261–70. 10.1007/s00198-016-3662-z [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
6. Kemmler W, Bebenek M, Engelke K, et al. . Impact of whole-body electromyostimulation on body composition in elderly women at risk for sarcopenia: the training and electrostimulation trial (TEST-III). Age2014;36:395–406. 10.1007/s11357-013-9575-2 [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
7. Jee Y-S. The efficacy and safety of whole-body electromyostimulation in applying to human body: based from graded exercise test. J Exerc Rehabil2018;14:49–57. 10.12965/jer.1836022.011 [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
8. Schink K, Herrmann HJ, Schwappacher R, et al. . Effects of whole-body electromyostimulation combined with individualized nutritional support on body composition in patients with advanced cancer: a controlled pilot trial. BMC Cancer2018;18:886 10.1186/s12885-018-4790-y [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
9. Fouré A, Le Troter A, Ogier AC, et al. . Spatial difference can occur between activated and damaged muscle areas following electrically-induced isometric contractions. J Physiol2019;597:4227–36. 10.1113/JP278205 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
10. Jubeau M, Muthalib M, Millet GY, et al. . Comparison in muscle damage between maximal voluntary and electrically evoked isometric contractions of the elbow flexors. Eur J Appl Physiol2012;112:429–38. 10.1007/s00421-011-1991-3 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
11. Pano-Rodriguez A, Beltran-Garrido JV, Hernández-González V, et al. . Effects of whole-body ELECTROMYOSTIMULATION on health and performance: a systematic review. BMC Complement Altern Med2019;19:87 10.1186/s12906-019-2485-9 [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
12. Kemmler W, Froehlich M, von Stengel S, et al. . Whole-Body Electromyostimulation – the need for common sense! rationale and guideline for a safe and effective training. Dtsch Z Sportmed2016;2016:218–21. 10.5960/dzsm.2016.246 [CrossRef] [Google Scholar]
13. Malnick SDH, Band Y, Alin P, et al. . It’s time to regulate the use of whole body electrical stimulation. BMJ2016;352:i1693 10.1136/bmj.i1693 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
14. News and Events Available: https://www.health.gov.il/English/News_and_Events/Spokespersons_Messages/Pages/11022016_1.aspx[Accessed 9 Dec 2017].
15. Stöllberger C, Finsterer J. Side effects of whole-body electro-myo-stimulation. Wien Med Wochenschr2019;169:173–80. 10.1007/s10354-018-0655-x [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
16. Kemmler W, Teschler M, Bebenek M, et al. . [(Very) high Creatinkinase concentration after exertional whole-body electromyostimulation application: health risks and longitudinal adaptations]. Wien Med Wochenschr2015;165:427–35. 10.1007/s10354-015-0394-1 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
17. Ponikowski P, Voors AA, Anker SD, et al. . ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure: The Task Force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure of the European Society of Cardiology (ESC)Developed with the special contribution of the Heart Failure Association (HFA) of the ESC. Eur Heart J2016;2016:2129–200. [PubMed] [Google Scholar]
18. Zutt R, van der Kooi AJ, Linthorst GE, et al. . Rhabdomyolysis: review of the literature. Neuromuscul Disord2014;24:651–9. 10.1016/j.nmd.2014.05.005 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
19. Cervellin G, Comelli I, Benatti M, et al. . Non-Traumatic rhabdomyolysis: background, laboratory features, and acute clinical management. Clin Biochem2017;50:656–62. 10.1016/j.clinbiochem.2017.02.016 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
20. Herzog A, Büchele F, Keller DI. Muskelschmerzen nACh Elektromyostimulationstraining. Praxis2017;106:1121–4. 10.1024/1661-8157/a002798 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
21. Kästner A, Braun M, Meyer T. Two cases of rhabdomyolysis after training with electromyostimulation by 2 young male professional soccer players. Clin J Sport Med2015;25:e71–3. 10.1097/JSM.0000000000000153 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
22. Finsterer J, Stöllberger C. Severe rhabdomyolysis after MIHA-bodytec® electrostimulation with previous mild hyper-CK-emia and noncompaction. Int J Cardiol2015;180:100–2. 10.1016/j.ijcard.2014.11.148 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
23. Hong JY, Hyeok Oh J, Shin J-H. Rhabdomyolysis caused by knee push-ups with whole body electromyostimulation. Br J Hosp Med2016;77:542–3. 10.12968/hmed.2016.77.9.542 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]